“A
Domingos Ayaso, mestre de dornas”
Desde pequenos temos fascinación polo mar: piratas, illas do tesouro,
baleas brancas, viaxes submarinas… historias de navegación e aventura.
Xogamos con pequenos paus, ou calquera outro material que flote, a navegar
en regatos ou pozas. Construímos barcos de papel… construímos barcos na nosa
inocencia…
Retírase Domingos Ayaso. Aparca as súas ferramentas o carpinteiro de
Aguiño. O home que construíu todas as dornas da Cofradía da Dorna, o
carpinteiro que as reparou e “curou dos seus achaques”, colle o seu merecido
descanso. Toda a vida traballando desde neno, ben o merece.
A primeira vez que se pisa a carpintería de Ayaso en Aguiño, supoñemos que
se ten a mesma impresión que ao pisar calquera outra, atopamos serraduras espalladas
polo chan, espiras de labras de madeira por todas partes e cepillos e lapis de
carpinteiro… e ferramentas estrañas propias do oficio como a aixola.
Pero na de Domingos, como nas poucas carpinterías de dornas que quedan no
noso litoral, o que máis chama a atención son as “plantillas da dorna”. Eses
modelos que van pasando de pais a fillos, de xeración en xeración, esa
transmisión de saberes construtivos que fixeron que a nosa máis emblemática
embarcación non caera no esquecemento. Elas forman parte das ensinanzas dos
antigos construtores que aínda manteñen viva a dorna: algo máis que unha
embarcación.
Hoxe en día os nosos fillos non escoitaron “cantar” un carro de bois porque
nunca viron un. Faltan poucos días para que só nun documental o poidan facer,
para que só nun museo poidan ver un carro. Imaxes e sons dun pasado borrados da
memoria por un futuro distinto.
Fai un tempo unha enxeñeira naval comentou nunha conversa informal na Festa
da Dorna porque nos aferrabamos de maneira estúpida á madeira na construción de
barcos…. E quen o sabe. Quizais porque somos uns románticos que navegamos
contra corrente, que soñamos con formar parte da vella cadea de transmisión dos
saberes da nosa tradición mariñeira.
Non queremos que a dorna sexa só un obxecto de museo.
O lince é un animal en perigo de extinción. E hoxe hai máis linces que
carpinteiros de ribeira. Cada vez quedan menos Domingos…
Máis que un oficio, a carpintería de ribeira é un legado cultural. Os
carpinteiros retíranse pero deixan o seu legado que merece ser conservado e
transmitido. Nós temos un deber, manter as dornas que Domingos Ayaso fixo para
a Real e Ilustre Cofradía da Dorna para os nosos sucesores. Esa é a nosa
función, a nosa razón de ser: a pervivencia do legado cultural para as
xeracións que teñen que vir.
Domingos xa non construirá novas dornas para a Cofradía da Dorna e
sentímonos un pouco orfos.
“Fomos ficando sós,
o mar, o barco e máis nós”
Pero trataremos que nos días que virán, as xentes continúen a gozar da súa
fasquía navegando a vela polos nosos mares. Que non esquezan o nome do
carpinteiro:
“Aquelas dornas son dornas de Domingos Ayaso… o
carpinteiro de Aguiño”. Esa vai ser a mellor das nosas homenaxes para Domingos,
o noso mestre de dornas…
“Si miña señora á i-alba de Arousa beilar,
poñereille, belida, un ventiño no mar…
¡A dorna vai e ven,
que meu amor ten!”
No hay comentarios:
Los comentarios nuevos no están permitidos.